Ιμαλάια. Η παγκοσμιοποίηση της βλακείας.

Το VERTICAL (μαζί με το Alpinist) είναι τα αγαπημένα μας περιοδικά. Πέρα όμως από τις εκπληκτικές φωτογραφίες, τις hardcore ιστορίες και τα νέα προϊόντα συχνά-πυκνά παίζουν και μερικά πολύ όμορφα κείμενα (όπως το παρακάτω...) που βάζουν ορισμένα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση. Το μεταφράσαμε (όσο πιο καλά μπορούσαμε...) και... voilà:

"Ιμαλάια. Η παγκοσμιοποίηση της βλακείας."

Κείμενο: Claude Gardien/VERTICAL no 24 Aug/Sep 2010, μτφ: Θ.Χ. 

Την Άνοιξη του 2010 δεν θα τη θυμόμαστε για πολύ στην ιστορία των Ιμαλαϊων. Η εμπορευματοποιημένη εμμονή με τις κορυφές των 8.000 μέτρων φαίνεται να έχει μολύνει τη δραστηριότητα καθολικά. Γίναμε μάρτυρες ενός θλιβερού θεάματος: ψέματα, διαμάχες, υπερβολική δημοσιότητα, άνοδος του εθνικισμού. Μια κριτική ματιά στη δραστηριότητα που πήγε στραβά.

Όταν οι ορειβάτες στρέψαν για πρώτη φορά τη προσοχή τους στα Ιμαλάια, μαγεύτηκαν από την ηρεμία της περιοχής και των ανθρώπων που ζούσαν εκεί για αιώνες. Οι πρώτοι ορειβάτες έδειξαν σεβασμό στο μέρος, στους κατοίκους και στις δοξασίες τους, μερικές φορές ακόμα και σταματώντας λίγα μέτρα χαμηλότερα από κορυφές όπου πίστευαν οι ντόπιοι ότι κατοικούνται από θεότητες (για παράδειγμα στη Kangchenjunga). Πολλοί ορειβάτες πραγματικά ξεπέρασαν τον εαυτό τους εδώ. Στις μέρες μας η, κακώς καλούμενη ως, ορειβασία που γίνεται στα Ιμαλάια δεν θα μπορούσε να γίνει πολύ χειρότερη.

Από αθλητικής ή ηθικής άποψης, η εποχή του παραδοσιακού στυλ πολιορκίας των πρώτων αναβάσεων, με τις πολλές κατασκηνώσεις, πολλούς βαστάζους, χιλιόμετρα σταθερών σχοινιών και χρήση συμπληρωματικού οξυγόνου, έχει περάσει. Αυτό το στυλ (ή καλύτερα η έλλειψη στυλ...) πρακτικά διατηρείται στο Everest και σε ελάχιστες ακόμα άτυχες κλασσικές διαδρομές. Φέτος μια Ουκρανική αποστολή ισχυρίστηκε ότι άνοιξε μια νέα διαδρομή στη Νοτιοδυική Πλευρά του Makalu. Στη πραγματικότητα αυτή η, με στυλ πολιορκίας, αποστολή έφτασε το Δυτικό Πιλιέ (West Pillar) από τη βάση της Νότιας Πλευράς... Αλλά οι ανακοινώσεις του Τύπου δεν αναφέρουν τίποτα για το Δυτικό Πιλιέ, μιλάνε μόνο για την "Διαδρομή των Ουκρανών". Το Δυτικό Πιλιέ στην πραγματικότητα σκαρφαλώθηκε πρώτη φορά το 1971 και έχει σκαρφαλωθεί πολλές φορές σε ελαφρύ αλπικό στυλ. Το 1991 μάλιστα οι Erhard Loretan και Jean Triolet σκαρφάλωσαν το Πιλιέ μέσα σε δυο μέρες. Ξεκίνησαν την ανάβασή τους από τη Δυτική Πλευρά, αποφεύγοντας έτσι τη μακριά Κόψη Jumeaux στη κανονική διαδρομή (πρώτη ανάβαση), κι μ' αυτόν το τρόπο έφτασαν γρήγορα στη βάση του Πιλιέ. Και παρόλη την ανάβαση τους, το Δυτικό Πιλιέ δεν βαφτίστηκε "Διαδρομή των Ελβετών".

Κι ενώ οι Ουκρανοί δούλευαν σκληρά στο Makalu, οι κυρίες ήταν σε έναν αγώνα για την πρώτη γυναικεία ανάβαση όλων των κορυφών πάνω από 8.000 μέτρα. Περιμέναμε κάτι καλύτερο από τη γυναικεία ορειβασία, όπου κάποιος θα περίμενε μια πιο ισορροπημένη και αρμονική έκδοση, απ' αυτή των ανδρών, αλλά αυτό τελικά δεν συνέβη. Το όλο σκηνικό εκφυλίστηκε σε ένα μανιασμένο διαγωνισμό, κατέληξε δε σε ένα σκυλοκαυγά, με τη μια πλευρά να παρουσιάζει μια λίστα αναβάσεων και την άλλη να επιρρίπτει αμφιβολίες... Κοντολογίς, ή η Oh Eub Sun είπε ψέματα για την ανάβασή της στη Kangchenjunga ή η Edurne Pasadan ήταν λάθος στην επίρριψη αμφιβολιών στη συγκεκριμένη ανάβαση. Και στις δυο περιπτώσεις η διαμάχη δεν κάνει και πολύ καλό στην ορειβασία. Θα μας άρεσε να δούμε μια λίστα από 14 κορυφές σκαρφαλωμένες σε καλό στυλ, από τις πιο όμορφες διαδρομές, ώστε να γιορτάζαμε ένα επίτευγμα, χωρίς να υπάρχει καμιά θλίψη. Κρίμα, το μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι ότι αυτή η ασχήμια θα φέρει σε ένα τέλος όλη αυτή τη παράνοια γύρω απ' τον αγώνα για τις κορυφές των 8.000 μέτρων, ο οποίος αγώνας έχει χάσει το νόημά του εδώ και πολύ καιρό.

Ο δημοσιογράφος (σε θέματα ορειβασίας) Piotr Packowski αναφέρει μερικά αποθαρυντικά νέα από τη Πολωνία: "Από το 2009 οι Πολωνοί ετοιμάζουν την επιστροφή τους στις ψηλότερες κορφές του κόσμου με εθνικιστική θέρμη." Η ανακοίνωση της Πολωνικής Ορειβατικής Ομοσπονδίας (PZA) ήταν γεμάτη με εκφράσεις που είχαμε την εντύπωση ότι άνηκαν στο παρελθόν: "Όταν ο χειμώνας έρχεται στα Ιμαλάια, οι Πολωνοί κάνουν κουμάντο." Ή "Εμείς, οι Πολωνοί, κατέχουμε την ηγετική θέση στην ορειβασία των Ιμαλάιων..." Οι Πολωνοί ετοιμάζονται να ξεκινήσουν μια σειρά από αποστολές με βαρύ στυλ, με στόχο να πετύχουν τις τελευταίες χειμερινές αναβάσεις σε 8άρες κορυφές. Η πρόκληση δεν εμπνέει και τόσο πολύ τη διεθνή ορειβατική κοινότητα, οπότε οι Πολωνοί δεν θα έπρεπε να ανησυχούν ότι άλλοι θα τους ανταγωνιστούν. Όταν ανακοινώθηκε το σχέδιο, η PZA άρπαξε την ευκαιρία να πει ότι το Everest θα έπρεπε να λέγεται "Όρος Zawada", στα πολωνικά. Άραγε ο Andrej θα αποδεχόταν τη τιμή, αν ήταν ακόμα εδώ; 'Ίσως πρέπει να καθησυχάσουμε τους επικεφαλείς της PZA ότι οι ορειβάτες σ' όλο το κόσμο τρέφουν μέγιστο σεβασμό στη πολωνική ορειβασία, όχι όμως και σ' αυτούς που εκμεταλλεύονται επιδεικτικά την ιστορία ορειβατών σαν τον Voytek Kurtyka και τον Jerzy Kukuczka, προπατόρων του μοντέρνου αλπικού στυλ και της υψηλής δυσκολίας στα Ιμαλάια.

Δεν υπάρχουν καλά νέα ούτε από τη δύση. Ένας 13χρονος Αμερικάνος ανέβηκε στο Everest μαζί με το πατέρα του. Και γιατί όχι, τελικά; Μια οικογένεια μπορεί να παίρνει ρίσκα τα οποία θεωρεί λογικά. Ίσως ο νεαρός Jordan Romero να είναι πραγματικά ένας παθιασμένος ορειβάτης... Αλλά θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι η συγκεκριμένη ανάβαση δεν ήταν κάποιου είδους ψευδο-ρεκόρ (το Έβερεστ είχε ήδη πατηθεί από έναν 15χρονο Νεπαλέζο). Και αυτή τη στιγμή ένας Sherpa ετοιμάζεται να καταρρίψει το αμερικάνικο ρεκόρ, μαζί με τον 12χρονο γιο του, μιας και ο τίτλος πρέπει να "παραμείνει νεπαλέζικος"...

Στην ιστορία του Ιμαλαϊσμού, υπήρξαν πολύ συχνά στιγμές εθνικισμού, μεγαλομανίας και υπερτροφικών εγώ, αλλά τα τελευταία παραδείγματα φαίνεται ότι μετετρέψαν τις κατασκηνώσεις βάσεις σε άχρηστα τηλεοπτικά reality show.